دسته: ظنون و امارات

شنبه, ۲۸ فروردین ۱۴۰۰ یکی از مباحث مهمی که جای آن در علم اصول خالی است و فقط در کلمات برخی علماء مطرح شده است، سعه و اطلاق ادله اعتبار خبر واحد است. آنچه در اصول مورد بحث قرار گرفته است اعتبار خبر واحد در فقه و احکام شرعی است

چهارشنبه, ۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ بررسی حجیت روایات اعتقادی و کلامی بحث در اعتبار خبر واحد در اعتقادات و مسائل کلامی است. به این نکته باید دقت کرد که مساله، عدم امکان اعتبار ظن در مسائل اعتقادی نیست چرا که روشن است که اعتبار ظن در مسائل اعتقادی ممکن است، بلکه

۳۰ شهریور ۱۳۹۲ بحث بعدی که مرحوم آخوند مطرح کرده‌اند بحث اعتبار ظنون در اصول اعتقادی است. مرحوم آخوند به مناسبت بحث انسداد متعرض این مطلب شده‌اند ولی مرحوم شیخ در رسائل به صورت مفصل متعرض مساله شده‌اند. بحث به نحو وسیع‌تری قابل طرح است و آن اینکه آیا شارع

۲۷ شهریور ۱۳۹۲ بحث در نتیجه دلیل انسداد بود. مرحوم آخوند نتیجه دلیل انسداد را حکومت دانستند و گفتند شرع اکتفا کرده است به همان چه عقل به آن حاکم است و بعد فرمودند در صورتی که نتیجه حکومت باشد ظن از حیث سبب مطلق است. اما نسبت به موارد

بحثی است که در سابق به تفصیل گذشت که آیا نتیجه دلیل انسداد کشف است یا حکومت است. قبلا کلام مرحوم نایینی را تقریر کردیم و دوازده صورتی را که ایشان تقریر کرده بود بیان کردیم. آنچه اینجا آخوند بیان کرده‌اند این است که نتیجه دلیل انسداد آیا حجیت دلیل

۱۷ شهریور ۱۳۹۲ بحث به تنبیهات انسداد رسید. تنبیه اولی که مرحوم آخوند بیان کرده‌اند بحث از این جهت است که بنابر تمامیت مقدمات انسداد و تاثیر آنها در حجیت گمان و ظن، آیا نتیجه دلیل انسداد حجیت ظن به واقع است یا اینکه نتیجه حجیت ظن به طریق؟ گاهی

جلسه ۱۲۲ – ۴ خرداد ۱۳۹۲ بحث حجیت مطلق ظن اگر منکر حجیت خبر واحد شویم و یا اگر منکر حجیت ظواهر شویم پیش می آید. مرحوم آخوند چهار وجه برای حجیت مطلق ظن بیان کرده اند که چون سه وجه اول در ذیل وجه چهارم که همان وجه معروف

جلسه ۱۱۴ – ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۲ امر دوم که باید بحث کنیم این است که تا الان کبرای حجیت خبر ثقه را بیان کرده ایم اما تا وقتی صغری ثابت نشود ارزشی ندارد. این صغری یعنی وثاقت افراد را به چه صورت باید ثابت کنیم؟ اقوال رجالیین در این بین

جلسه ۱۱۲ – ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۲ به نظر ما قبل از بحث از دلیل انسداد دو بحث مهم باقی است. بحث اول جمع بندی و نتیجه ادله حجیت خبر است و اینکه مفاد آنها حجیت چه خبری است؟ آیا مفاد آنها حجیت خبر ثقه است؟ حجیت خبر موثوق به است؟

جلسه ۱۰۳ – ۳ اردیبهشت ۱۳۹۲ بعد از این مرحوم آخوند به وجوه عقلیه ای برای حجیت خبر واحد اشاره کرده اند و چند تقریر بیان کرده اند: ۱. ما به عنوان اینکه می دانیم مکلف به شریعت هستیم و تکالیفی در شریعت داریم و علم به وجود مقداری از

جلسه ۹۶ – ۲۱ فروردین ۱۳۹۲ بعد از این مرحوم آخوند وارد وجه بعدی می شوند. و آن استدلال به سیره عقلاء است. سیره همه عقلاء چه متدین و چه غیر متدین تا زمان ما بر عمل به خبر واحد است. اینکه ایشان می گوید تا زمان ما سیره بر

جلسه ۹۶ – ۲۱ فروردین ۱۳۹۲ دلیل سومی که برای حجیت خبر واحد اقامه شده است اجماع است. برای اجماع می توان چند تقریر مختلف داشت: ۱. همان که مرحوم آخوند فرموده اند که تمام علماء از زمان ما تا زمان شیخ طوسی همه حجیت خبر واحد را قبول دارند.

جلسه ۸۶ – ۲۳ اسفند ۱۳۹۱ مرحوم آخوند بعد از بحث آیات قرآن، استدلال به روایات را مطرح می کنند. مرحوم آخوند می فرمایند اشکال نشود که نمی توان برای حجیت خبر واحد، به اخبار استدلال کرد چرا که این اخبار متواتر اجمالی است یعنی علم به صدور برخی از

جلسه ۸۳ – ۲۰ اسفند ۱۳۹۱ به نظر ما آیات دیگری از قرآن هستند که دلالت بر حجیت خبر واحد دارند و قبلا هم اشاره به برخی از آنها داشته ایم. سه طایفه از آیات هستند که می توان به آنها برای حجیت خبر واحد استدلال کرد: طایفه اول: آیاتی

جلسه ۸۳ – ۲۰ اسفند ۱۳۹۱ بحث در آیه ذکر تمام شد و گفتیم بعید نیست این آیه دلالت بر حجیت خبر واحد داشته باشد. آخرین آیه ای که مرحوم آخوند به آن اشاره کرده اند و فرموده اند به آن برای حجیت خبر واحد استدلال شده است آیه اذن

جلسه ۸۱ – ۱۵ اسفند ۱۳۹۱ آیه بعدی که برای حجیت خبر واحد به آن استدلال شده است آیه ذکر است. این آیه در دو جای قرآن آمده است: وَ مَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِکَ إِلاَّ رِجَالاً نُوحِی إِلَیْهِمْ فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ (النحل آیه ۴۳) وَ مَا

جلسه ۸۰ – ۱۴ اسفند ۱۳۹۱ آیه بعدی که به آن برای حجیت خبر واحد استدلال شده است آیه کتمان است. إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ مَا أَنْزَلْنَا مِنَ الْبَیِّنَاتِ وَ الْهُدَى مِنْ بَعْدِ مَا بَیَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِی الْکِتَابِ أُولئِکَ یَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَ یَلْعَنُهُمُ اللاَّعِنُونَ (البقره آیه ۱۵۹) مرحوم آخوند می فرمایند

جلسه ۷۷ – ۹ اسفند ۱۳۹۱ آیه دیگری که برای حجیت خبر واحد به آن استدلال شده است آیه نفر است. وَ مَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّهً فَلَوْ لاَ نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَهٍ مِنْهُمْ طَائِفَهٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ (التوبه آیه ۱۲۲) مرحوم

جلسه ۶۶ – ۲۴ بهمن ۱۳۹۱ بعد از این مرحوم آخوند وارد بررسی ادله حجیت خبر واحد می شوند. ایشان فرموده است به ادله اربعه بر حجیت خبر واحد استدلال شده است. قبل از ورود به بحث باید عرض کنم که آنچه مرحوم آخوند فرموده است نهایت مطلب نیست بلکه

جلسه ۶۰ – ۱۵ بهمن ۱۳۹۱ بعد از این مرحوم آخوند وارد بحث اصلی می شوند که آیا خبر واحد حجت است یا نه؟ مشهور بین متقدمین و متاخرین حجیت خبر واحد است و در مساله ادعای اجماع هم شده است. مرحوم آخوند ابتدا قول مخالف را ذکر می کنند

۵۹ – ۱۴ بهمن ۱۳۹۱ بعد از این مرحوم آخوند وارد بحث خبر واحد شده اند. آیا خبر واحد معتبر است؟ خبر واحد در اصطلاح اصولی محل بحث ما ست. یا اینکه خبر واحد قابل اعتماد نیست و دلیلی بر اعتبار آن نداریم؟ معروف و مشهور در بین محققین حجیت

۵۷ – ۹ بهمن ۱۳۹۱ بعد از این مرحوم آخوند وارد بحث شهرت شده اند و منظور ایشان شهرت محصل است و بر اساس حرف هایی که در نقل اجماع گفته اند مساله شهرت منقول هم روشن می شود. بحث در شهرت دو قسمت دارد: یکی شهرت در روایت و

۵۱ – ۳۰ دی ۱۳۹۱ شیخ انصاری فرموده اند چون مبنای شیخ قاعده لطف است بنابراین مواردی که ایشان ادعای اجماع کرده است برای ما فایده ای ندارد و ادعای اجماع از طرف ایشان حداکثر به اندازه قاعده لطف معتبر خواهد بود. اشکالی ممکن است به نظر بیاید و آن

۵۰ – ۹ دی ۱۳۹۱ در بحث حجیت اجماع تفاوتی نیست که اجماع بر مساله فرعی فقهی باشد یا اجماع بر مساله اصولی باشد یا اجماع بر مساله اعتقادی باشد. همان طور که اجماع بر وجوب نماز و روزه محقق می شود و اگر محقق شد حجت است با همان

۴۹ – ۶ دی ۱۳۹۱ بحث دیگری که باید مطرح شود مساله اجماع مرکب است. که از آن تعبیر به عدم قول به فصل هم می شود. در بحث اجماع مرکب اگر ما بعضی از وجوه سابق در اجماع را بپذیریم با همان بیان اجماع مرکب هم قابل بیان است.

۲۴ – یکشنبه,۱۴ آبان , ۱۳۹۱ یکی از مباحثی که در بحث حجج و امارات عنوان شده است بحث نقل اجماع است که در اصطلاح به آن اجماع منقول گفته می شود که معروف در السنه حجیت اجماع منقول است. این عنوان در کلمات بزرگان قبل از مرحوم آخوند و

۲۱ – ۱۷ مهر ۱۳۹۱ بحث بعدی که مطرح است حجیت قول لغوی است. مرحوم آخوند قبل از شروع بحث مقدمه ای را مطرح کرده اند و آن اینکه اگر کسی تردید در معنایی در مقام استعمال داشته باشد گاهی کلام ظاهر در معنایی است در این صورت ظهور حجت

۱۸ – ۱۲ مهر ۱۳۹۱ دو بحث مهم باقی است که باید در مباحث ظهور مطرح شوند: با فرض حجیت ظواهر و اینکه هر آنچه ظاهر کلام باشد حجت است چه بر اساس وضع باشد یا بر اساس قرائن عامه باشد. آنچه ظهور کلمات شارع در آن حجت است ظهور

۱۳ – چهارشنبه,۰۵ مهر , ۱۳۹۱ یکی از تفصیلاتی که در بحث حجیت ظواهر وجود دارد و به جمهور اخباریین نسبت داده شده است و یکی از ممیزات اخباری ها از اصولی ها ست بحث حجیت ظواهر کتاب است. جمعی گفته اند که ظواهر قرآن مجید حجت نیست نه برای

۱۰ – یکشنبه,۰۲ مهر , ۱۳۹۱ تفصیلی در کلام مرحوم میرزای قمی آمده است. ایشان معتقدند حجیت ظواهر مختص به مقصودین به افهام است و برای دیگران حجت نیست. اما دیگران باید از باب انسداد به ظواهر عمل کنند. اولین کسی که چنین نسبتی به مرحوم میرزا داده است مرحوم