دوم آذر ۱۳۹۴ از مرحوم فاضل تونی نقل شده است که در جریان اصل برائت علاوه بر فحص، دو امر دیگر نیز معتبر است. اول) جریان برائت مستلزم ثبوت کلفت و الزام بر مکلف نباشد. و اگر از جریان برائت تکلیف و الزامی بر مکلف ثابت شود اصل برائت جاری
دسته: برائت
تقریر درس حضرت استاد قائینی
در ادامه مرحوم آخوند وارد بحث از شرایط جریان اصل برائت می‌شوند. و اولین شرط جریان اصل برائت را فحص می‌دانند. اما اشتراط جریان برائت عقلی به فحص به این دلیل است که حکم عقل به قبح عقاب در جایی است که مکلف فحص کند و دلیلی بر تکلیف و
۱۹ خرداد ۱۳۹۳ جریان اصل برائت در شبهات موضوعیه اگر شک در حرمت یا وجوب چیزی داشته باشیم مجرای برائت است البته اگر شبهه حکمیه باشد و این بحث اصولی است و مفصل در مورد این صحبت کردیم. مرحوم آخوند در اینجا متعرض جریان برائت در شبهات موضوعیه می‌شوند و
۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۳ بحث در قاعده من بلغ در سه جهت است. اولین جهت در سند روایات این قاعده است و جهت دوم در دلالت و مفاد این روایات است و جهت سوم هم برخی از امور مرتبط با آن مثل تطبیقات و سعه و ضیق آن است. جهت اول:
۸ اردیبهشت ۱۳۹۳ مرحوم آخوند بحث تصحیح احتیاط در عبادات را مطرح کرده‌اند. شبهه‌ای مطرح شده است که هر چند در غیر عبادات، احتیاط حسن است (منظور از غیر عبادات، توصلیات است) اما در عبادات چنین نیست چون صحت عبادت متقوم بر قصد امر است و قصد امر متوقف بر
۷ اردیبهشت ۱۳۹۳ تنبیه دوم که مرحوم آخوند مطرح کرده‌اند این است که اگر چه احتیاط واجب نیست شرعا اما شکی در حسن عقلی احتیاط و استحباب احتیاط شرعا نیست و تردیدی نیست که محتاط مستحق ثواب است. و بحث در این است که آیا احتیاط در عبادات ممکن است
۳۰ فروردین ۱۳۹۳ تنبیه اول از تنبیهات برائت بحث مهمی است که کبرای آن در بحث استصحاب مطرح می‌شود و این کبری را بر مساله فقهی تطبیق کرده‌اند. اصل برائت که اصولی اثبات کرده است اصلی حکمی است و اصل حکمی جایی مجری دارد که اصل موضوعی در بین نباشد
۱۹ فروردین ۱۳۹۳ دلیل سوم اخباریین برای احتیاط که در کلام مرحوم آخوند مذکور است دلیل عقلی است. مرحوم آخوند سه وجه عقلی برای این مطلب تقریر کرده‌اند و هر سه را جواب داده‌اند. وجه اول: ادعای علم اجمالی به ثبوت تکالیف در شریعت و اینکه ما می‌دانیم نسبت به
۱۱ اسفند ۱۳۹۲ مرحوم آخوند روایات دال بر احتیاط را دو دسته فرموده‌اند و بر این اساس جواب داده‌اند. طایفه اول: روایاتی که امر به وقوف در شبهات کرده‌اند و در برخی از آنها تعلیل شده است که وقوف در شبهات بهتر از اقتحام در هلاکت است. موضوع در این
۱۰ اسفند ۱۳۹۲ مشهور بین علماء در موارد شک در تکلیف حکم به برائت بعد از فحص است. در قبال این نظر اخباریین است که معتقدند در موارد شک در تکلیف در شبهات تحریمیه باید احتیاط کرد. بر این قول به ادله مختلفی استدلال شده است. در سه مرحله باید
۲۸ بهمن ۱۳۹۲ دلیل چهارمی که مرحوم آخوند برای برائت بیان کرده‌اند قاعده قبح عقاب بلا بیان است. یکی از ادله مشهور و معروف در کلمات اصولیین بر اصل برائت، حکم عقل به قبح عقاب بلا بیان است. مرحوم آخوند می‌فرمایند وجدان شاهد بر این است که عقل چنین حکمی
۱۵ بهمن ۱۳۹۲ گفتیم یکی از بحث روایاتی که بر اصل برائت می‌توان به آنها استدلال کرد روایات دال بر استصحاب است که یا در تمام موارد اصل برائت یا در اکثر مواردش استصحاب جاری است و استصحاب همان اثری را که برائت مستفاد از حدیث رفع و … دارد
۱۳ بهمن ۱۳۹۲ مرحوم آخوند دلالت برخی از روایات را بر اصل برائت تمام می‌دانستند. بعد از این مرحوم آخوند وارد مبحث اجماع شده‌اند و اجماع را به عنوان دلیل دیگری بر اصل برائت ذکر کرده‌اند. مرحوم شیخ مفصل در مورد اجماع بحث کرده‌اند اما مرحوم آخوند فرموده‌اند تمسک به
۹ بهمن ۱۳۹۲ روایات دیگری هست که در برخی از آنها در کلمات علمای دیگری هم ذکر شده است. هر چند بعد از اینکه ما حدیث رفع را پذیرفتیم و هم از نظر سندی و دلالی آن را پذیرفته‌ایم نیازی به تفصیل در سایر روایات نیست. از جمله روایات: مُوسَى
۶ بهمن ۱۳۹۲ بعد مرحوم آخوند حدیث اطلاق را مطرح می‌کنند. عَنِ الصَّادِقِ ع أَنَّهُ قَالَ: کُلُّ شَیْءٍ مُطْلَقٌ حَتَّى یَرِدَ فِیهِ نَهْیٌ (من لایحضره الفقیه جلد ۱ صفحه ۳۱۷) مرحوم شیخ انصاری این روایت را ظاهرترین روایت از نظر دلالی بر اصل برائت می‌دانند و می‌فرمایند یرد فیه نهی
۲ بهمن ۱۳۹۲ روایت بعدی که مرحوم آخوند ذکر کرده است روایتی است معروف به حدیث سعه است. قَالَ النَّبِیُّ ص إِنَّ النَّاسَ فِی سَعَهٍ مَا لَمْ یَعْلَمُوا (عوالی اللئالی جلد ۱ صفحه ۴۲۴) مرحوم آخوند این روایت را از ادله محکم برای اصل برائت می‌دانند چه ما را موصوله
۲۳ دی ۱۳۹۲ بررسی سند روایت یکی از نصوصی که برای اثبات اصل برائت به آن تمسک شده است حدیث حل است. متنی که در کلام مرحوم آخوند آمده است این است: و منها (قوله علیه السلام: کل شیء لک حلال حتى تعرف أنه حرام بعینه) در روایات متعددی این
۱۷ دی ۱۳۹۲ روایت بعدی که برای حدیث رفع به آن تمسک شده است حدیث حجب است. مرحوم آخوند فرموده‌اند تمام مباحثی که در حدیث رفع گفتیم در حدیث حجب نیز جاری است و لذا آن مباحث را تکرار نمی‌کنیم. سر کلام آخوند این است که حدیث حجب در حقیقت
۶ آبان ۱۳۹۲ دلیل دومی که برای اصل برائت به آنها استدلال شده است روایات است. و اهم ادله نقلیه روایی حدیث رفع است. تعابیر این روایت متفاوت است. الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ النَّهْدِیِّ رَفَعَهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص وُضِعَ عَنْ
۱ مهر ۱۳۹۲ بعد از این مرحوم آخوند وارد بحث اصل برائت می‌شوند و می‌فرمایند اگر ما وجوب یا حرمت چیزی را ندانیم و حجتی هم بر وجوب یا حرمت نداشته باشیم در مشکوک الوجوب ترکش جایز است و در مشکوک الحرمه انجامش جایز است هم شرعا و هم عقلا.