جلسه ۷۸ – ۲۴ دی ۱۴۰۳
بعد از این مرحوم محقق به بحث تحمل و ادای شهادت پرداخته‌اند و این مطلب در حقیقت دو مساله است که محقق در یک مساله بین آنها جمع کرده است.
الثالثه إذا ادعى من له أهلیه التحمل وجب علیه و قیل لا یجب و الأول مروی و الوجوب على الکفایه و لا یتعین إلا مع عدم غیره ممن یقوم بالتحمل أما الأداء فلا خلاف فی وجوبه على الکفایه فإن قام غیره سقط عنه و إن امتنعوا لحقهم الذم و العقاب و لو عدم الشهود إلا اثنان تعین علیهما و لا یجوز لهما التخلف إلا أن تکون الشهاده مضره بهما ضررا غیر مستحق
یک مساله این است که آیا تحمل شهادت واجب است؟ یعنی اگر از کسی مطالبه کردند که شاهد واقعه‌ای باشد بر او واجب است که اجابت کند و شهادت را تحمل کند؟
مساله دیگر این است که اگر شخص شاهد چیزی بوده باشد بر او ادای شهادت واجب است؟
در وجوب اجابت برای تحمل شهادت اختلاف وجود دارد و مشهور بین فقهاء این است که اجابت به دو شرط واجب است. یک شرط این است که تحمل آن شهادت موجب ضرر بر خود شاهد یا دیگری نباشد و با خوف ضرر تحمل واجب نیست. شرط دیگر این است که مدعو اهلیت شهادت داشته باشد. لذا اگر زن را برای تحمل شهادت در اموری دعوت کردند که شهادت زنان در آن مسموع نیست، اجابت واجب نیست و همین طور است سایر شرایط معتبر در شاهد.
با این حال ابن ادریس در این مساله مخالفت کرده و تحمل شهادت را واجب ندانسته است.
محقق وجوب تحمل را مروی دانسته و صاحب جواهر فرموده قول ابن ادریس بر اساس مبنای انکار حجیت اخبار است و آیه هم در مورد ادای شهادت است نه تحمل.
صاحب جواهر ابتداء کلام ابن ادریس را به شدت ردّ کرده و آن را اجتهاد در مقابل نص دانسته است اما در نهایت عدم وجوب تحمل را بعید ندانسته و حتی قول به عدم وجوب را امر روشنی برای ممارس در فقه دانسته است.
عرض ما این است که اگر چه حرف ابن ادریس از نظر کسی که آن روایات را معتبر می‌داند اجتهاد در مقابل نص است اما وقتی خود ابن ادریس آن روایات را معتبر نمی‌داند نمی‌توان او را به اجتهاد در مقابل نص متهم کرد.
در هر حال صاحب جواهر برای وجوب برخی ادله را ذکر کرده است که عمده آنها روایات است که صاحب جواهر فرموده متظافر هستند، علاوه بر آیه شریفه قرآن که توضیح آن خواهد آمد.