حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی
۱۱ اسفند ۱۴۰۰
یکی از فتاوای مذکور در عروه این است که کسی که می‌خواهد احرام ببندد مستحب است که قبل از ذی الحجه احرام تمتع را ببندد. مرحوم آقای حکیم دلیل این فتوا را روایتی شمرده‌اند که امام علیه السلام می‌فرمایند ما اگر بعد از ذی الحجه محرم بشویم عمره فوت می‌شود.
أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ بْنِ بَزِیعٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا ع عَنِ الْمَرْأَهِ تَدْخُلُ مَکَّهَ مُتَمَتِّعَهً فَتَحِیضُ قَبْلَ أَنْ تُحِلَّ مَتَى تَذْهَبُ مُتْعَتُهَا قَالَ کَانَ جَعْفَرٌ ع یَقُولُ زَوَالَ الشَّمْسِ مِنْ یَوْمِ التَّرْوِیَهِ وَ کَانَ مُوسَى ع یَقُولُ صَلَاهَ الصُّبْحِ مِنْ یَوْمِ التَّرْوِیَهِ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ عَامَّهُ مَوَالِیکَ یَدْخُلُونَ یَوْمَ التَّرْوِیَهِ وَ یَطُوفُونَ وَ یَسْعَوْنَ ثُمَّ یُحْرِمُونَ بِالْحَجِّ فَقَالَ زَوَالَ الشَّمْسِ فَذَکَرْتُ لَهُ رِوَایَهَ عَجْلَانَ أَبِی صَالِحٍ فَقَالَ لَا إِذَا زَالَتِ الشَّمْسُ ذَهَبَتِ الْمُتْعَهُ فَقُلْتُ فَهِیَ عَلَى إِحْرَامِهَا أَوْ تُجَدِّدُ إِحْرَامَهَا لِلْحَجِّ فَقَالَ لَا هِیَ عَلَى إِحْرَامِهَا فَقُلْتُ فَعَلَیْهَا هَدْیٌ فَقَالَ لَا إِلَّا أَنْ تُحِبَّ أَنْ تَطَوَّعَ ثُمَّ قَالَ أَمَّا نَحْنُ فَإِذَا رَأَیْنَا هِلَالَ ذِی الْحِجَّهِ قَبْلَ أَنْ نُحْرِمَ فَاتَتْنَا الْمُتْعَهُ. (تهذیب الاحکام، جلد ۵، صفحه ۳۹۱)
مرحوم آقای حکیم بعد فرموده ظاهر این روایت این است که این مطلب از اختصاصات ائمه علیهم السلام است ولی وجه آن روشن نیست (مستمسک العروه الوثقی، جلد ۱۱، صفحه ۲۲۸) و در هیچ روایت دیگری این مطلب به عنوان مساله اختصاصی ائمه علیهم السلام ذکر نشده است.
اما این مساله پاسخی دارد که از روایات دیگر قابل استفاده است.
وَ فِی عُیُونِ الْأَخْبَارِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْوَشَّاءِ بْنِ بِنْتِ إِلْیَاسَ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع أَنَّهُ قَالَ: إِذَا أُهِلَّ هِلَالُ ذِی الْحِجَّهِ وَ نَحْنُ بِالْمَدِینَهِ- لَمْ یَکُنْ لَنَا أَنْ نُحْرِمَ إِلَّا بِالْحَجِّ لِأَنَّا نُحْرِمُ مِنَ الشَّجَرَهِ- وَ هُوَ الَّذِی وَقَّتَ رَسُولُ اللَّهِ ص- وَ أَنْتُمْ إِذَا قَدِمْتُمْ مِنَ الْعِرَاقِ فَأُهِلَّ الْهِلَالُ فَلَکُمْ أَنْ تَعْتَمِرُوا لِأَنَّ بَیْنَ أَیْدِیکُمْ ذَاتَ عِرْقٍ وَ غَیْرَهَا مِمَّا وَقَّتَ لَکُمْ رَسُولُ اللَّهِ ص (وسائل الشیعه، جلد ۱۴، صفحه ۳۱۴)
امام علیه السلام خطاب به وشاء که عراقی است فرموده‌اند ما اگر قبل از ذی الحجه محرم نشویم عمره فوت می‌شود چون ما از مسجد شجره محرم می‌شویم که با مکه فاصله دارد و اگر دیرتر محرم شویم به اعمال عمره نمی‌رسیم اما شما عراقی‌ها چون مواقیت نزدیک‌تری دارید می‌توانید بعد از ذی الحجه محرم شوید. پس منظور از نحن، نحن المدنیین است نه نحن الائمه و این مطلب هم از روایت روشن است. اما چون این روایت در مباحث کتاب عمره مطرح شده است مورد غفلت فقهاء قرار گرفته است.