چهارشنبه، ۱۶ اسفند ۱۴۰۲ مساله دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که قبلا گفتیم عدالت با توبه برمی‌گردد و توبه یعنی پشیمانی از گناه و عزم بر عدم تکرار. اما در برخی از گناهان توبه بر امور دیگری متوقف است مثل توبه از قذف که قبلا در

ادامه مطلب

چهارشنبه، ۱۶ اسفند ۱۴۰۲ بحث در برخی از مسائلی بود که در کلمات علماء ذیل بحث عدالت مطرح شده است و ما گفتیم فقط به برخی از آنها که خصوصیتی دارند می‌پردازیم. یکی دیگر از مسائلی که باید به آن پرداخت بررسی اختلال یا عدم اختلال عدالت با مخالفت با

ادامه مطلب

سه شنبه، ۱۵ اسفند ۱۴۰۲ گفتیم علماء از جمله محقق در شرائع در ضمن بحث عدالت به برخی از گناهان اشاره کرده‌اند و همان طور که صاحب جواهر تذکر دادند ما هم گفتیم وجهی برای آن نیست و فقط به برخی از آنها به خاطر خصوصیاتی که در آنها وجود

ادامه مطلب

شنبه، ۱۲ اسفند ۱۴۰۲ علماء بعد از ذکر اشتراط عدالت از آنجا که حقیقت عدالت را به اجتناب از گناهان یا خصوص گناهان کبیره می‌دانند برخی از گناهان و محرمات را ذکر کرده‌اند. در ابتداء هیچ توجیهی برای ذکر این محرمات در این مقام به ذهن ما نمی‌رسید و اینکه

ادامه مطلب

چهارشنبه، ۲ اسفند ۱۴۰۲ مرحوم آخوند فرموده‌اند بحث در مفهوم شرط این است که آیا قضیه شرطیه به وضع یا اطلاق بر «انتفاء الجزاء عند انتفاء الشرط» دلالت دارد یا نه؟ ایشان فرموده‌اند قائل به مفهوم باید چندین چیز را اثبات کند تا بتواند وجود مفهوم را اثبات کند: اول

ادامه مطلب

سه شنبه، ۱ اسفند ۱۴۰۲ گفتیم مرحوم آقای بروجردی بر خلاف مشهور که معتقدند دلالت بر مفهوم از دلالات لفظی است فرموده دلالت بر مفهوم از سنخ دلالت افعال و دلالت عقلی است. ایشان ابتداء عبارتی از شیخ نقل کرده است که به مناسبت تقسیم دلالت به منطوق و مفهوم

ادامه مطلب

یکشنبه، ۲۹ بهمن ۱۴۰۲ مرحوم آخوند بعد از این وارد بحث مفاهیم شده‌اند و در ابتداء به حقیقت و معنای مفهوم اشاره کرده‌اند و سپس به اینکه مفهوم صفت دلالت است یا مدلول و بعد از آن که نزاع در مفهوم نزاع صغروی در وجود و عدم وجود آن است

ادامه مطلب

مرحوم نایینی بعد از بیان ملازمه بین حرمت و بطلان به دو نکته اشاره کرده است. یکی اینکه هر چند حرمت در ظرف اختیار است و در ظرف اضطرار حرمت وجود ندارد اما فساد حتی در حال اضطرار هم وجود دارد. این مطلب را قبلا در ضمن بحث اجتماع امر

ادامه مطلب

شنبه، ۲۸ بهمن ۱۴۰۲ مقام سوم از بحث در عدالت مقام اثبات عدالت است. معروف طریق اثبات عدالت را علم و یا اقامه بینه دانسته‌اند و حتی اگر شیاع را هم ذکر کرده‌اند شیاع مفید علم را پذیرفته‌اند. به برخی از علماء منسوب است که در موارد عدم احراز عدالت،

ادامه مطلب

چهارشنبه، ۲۵ بهمن ۱۴۰۲ به مناسبت بحث وظایف عذری برای بیماران، پزشکان و مرتبطین با آنها در مورد وظایف شخص اخرس صحبت کردیم. اما همان طور که در ابتدا گفتیم بحث ما در رابطه با وظایف معذورین پزشکی است. ممکن است تصور شود این بحث یک بحث عام است که

ادامه مطلب

چهارشنبه، ۲۵ بهمن ۱۴۰۲ دوازدهمین مساله‌ای که در حقیقت عدالت باید بحث شود مقتضای اصل در موارد شک در کبیره یا صغیره بودن گناه است. درست است که ما گفتیم گناه صغیره نداریم علاوه که ارتکاب صغیره را هم مخلّ به عدالت دانستیم با این حال این بحث برای ما

ادامه مطلب

دوشنبه، ۲۳ بهمن ۱۴۰۲ در حقیقت عدالت به امور متعددی اشاره کردیم و برخی امور دیگر همچنان باقی است. یکی از مباحثی که در حقیقت عدالت باید مورد بررسی قرار گیرد این است که آیا ترک مستحبات و فعل مکروهات مخلّ به عدالتند؟ ایشان ارتکاب کبائر و اصرار بر صغائر

ادامه مطلب

شنبه، ۱۴ بهمن ۱۴۰۲ نهمین مطلبی که در حقیقت عدالت باید بررسی شود این است که صحت اعتقاد در عدالت شرط است. محقق به عنوان اولین مساله در مسائل عدالت این مطلب را اشاره کرده است: الأولى کل مخالف فی شی‌ء من أصول العقائد ترد شهادته‌ سواء استند فی ذلک

ادامه مطلب

شنبه، ۱۴ بهمن ۱۴۰۲ هشتمین مساله‌ای که در باید در حقیقت عدالت مورد بررسی قرار بگیرد این است که فرد با ارتکاب گناه کبیره از عدالت خارج می‌شود و این مساله از ادله متعدد قابل استفاده است اما چرا با توبه کردن عدالت به او برمی‌گردد و شهادتش مقبول باشد؟

ادامه مطلب

شنبه، ۱۴ بهمن ۱۴۰۲ بحث در اموری بود که در حقیقت عدالت دخالت دارند. هفتمین چیزی که باید در حقیقت عدالت بررسی شود این است که آیا عدالت ملکه نفسانی است یا فعل خارجی؟ آیا عدالت همان انجام امور واجب و ترک محرمات یا اینکه عدالت آن ملکه نفسانی است

ادامه مطلب

شنبه،‌ ۱۴ بهمن ۱۴۰۲ مرحوم آخوند بعد از این به مطلب پرداخته‌اند که آیا نهی از معامله مقتضی فساد است؟ و نخبه القول أن النهی الدال على حرمتها لا یقتضی الفساد لعدم الملازمه فیها لغه و لا عرفا بین حرمتها و فسادها أصلا کانت الحرمه متعلقه بنفس المعامله بما هو

ادامه مطلب

چهارشنبه، ۱۱ بهمن ۱۴۰۲ گفتیم برخی معتقدند در تذکیه اخرس نه تکلم شرط است و نه حتی اشاره بلکه صرف اینکه اخرس از کسانی باشد که به تذکیه در هنگام ذبح معتقد باشد برای حلیت ذبیحه او کافی است. در مقابل برخی دیگر معتقد بودند که تذکیه اخرس به شرط

ادامه مطلب

دوشنبه،‌ ۹ بهمن ۱۴۰۲ بعد از این مرحوم آخوند وارد اصل مساله شده‌اند و اشاره کرده‌اند که در مساله اقوال متعددی وجود دارد که برای ما نقل آنها مهم نیست. ما قبلا در ضمن بحث اجتماع امر و نهی و در ضمن بحث از نهی از وصف لازم نظر خودمان

ادامه مطلب

یکشنبه، ۸ بهمن ۱۴۰۲ ششمین مطلبی که در مساله حقیقت عدالت باید مورد بررسی قرار بگیرد اشتراط آن به اجتناب از امور خلاف مروت است. و یا ممکن است گفته شود هر چند عدالت یعنی اجتناب معاصی و امور خلاف مروت معصیت نیست و لذا ارتکاب آنها با عدالت منافات

ادامه مطلب

چهارشنبه، ۴ بهمن ۱۴۰۲ یکی از اموری که در آن تکلم و لفظ شرط است و صرف قصد معنا کفایت نمی‌کند تسمیه در هنگام تذکیه و ذبح حیوان است. در تذکیه حیوان آوردن نام خدا بر زبان شرط است و بدون آن حیوان مذکی نخواهد بود و ظاهرا عربی بودن

ادامه مطلب

چهارشنبه، ۴ بهمن ۱۴۰۲ در مقام دوم از مباحث مرتبط با عدالت (حقیقت و مفهوم عدالت) چهار مطلب بیان کرده‌ایم. مطلب پنجم: اختلال عدالت با اصرار بر صغیره بر اساس آنچه ما گفتیم این مطلب موضوع پیدا نخواهد کرد اما مشهور که معتقدند ارتکاب صغائر مخلّ‌ به عدالت نیست، اما

ادامه مطلب

شنبه، ۳۰ دی ۱۴۰۲ گفتیم به نظر ما تقسیم معاصی به کبیره و صغیره ناتمام است و از ادله استفاده نمی‌شود که گناه صغیره مطلق وجود دارد بلکه آنچه قابل استفاده است وجود صغیره نسبی است که با اینکه کبیره باشند منافات ندارد علاوه که این بحث ثمره عملی ندارد

ادامه مطلب

چهارشنبه، ۲۷ دی ۱۴۰۲ مرحوم آخوند در آخرین مطلب در مقدمه به این مطلب پرداخته‌اند اقسام نهی از شیء (عبادت یا معامله) و بررسی دخول آنها در محل نزاع است. ایشان فرموده نهی از چیزی گاهی نهی حقیقی است و گاهی نهی مجازی است. نهی حقیقی از شیء به پنج

ادامه مطلب

چهارشنبه، ۲۷ دی ۱۴۰۲ بحث در این بود که آیا اشاره اخرس در نماز به مقاصد غیر از نماز، موجب بطلان نماز است به این بیان که اشاره اخرس تکلم او محسوب می‌شود و همان طور که کلام آدمی در نماز مبطل نماز است، اشاره اخرس به مقاصد غیر نماز،

ادامه مطلب

سه شنبه، ۲۶ دی ۱۴۰۲ مطلب دیگری که مرحوم آخوند در مقدمه مساله اقتضاء النهی للفساد به آن پرداخته‌اند مقتضای اصل عملی در صورت شک است. ایشان فرموده‌ است در صورت شک در اینکه نهی مقتضای فساد است یا نه، اصلی که در مساله اصولی اثبات کند نهی مقتضی فساد

ادامه مطلب

یکشنبه، ۲۴ دی ۱۴۰۲ مرحوم آخوند فرمودند معنای صحت در این بحث همان معنای لغوی آن است که تمامیت است و تمامیت امر اضافی است که آن را باید با طرف اضافه‌اش سنجید. بنابراین ممکن است عمل واحد نسبت به یک اثر تمام و صحیح باشد و نسبت به اثر

ادامه مطلب

شنبه، ۲۳ دی ۱۴۰۲ پنجمین مطلبی که مرحوم آخوند در مقدمه بحث اقتضاء النهی للفساد مطرح کردند تعریف عبادت و معامله بود. ایشان می‌فرمایند محل بحث در این مساله باید چیزی باشد که قابل اتصاف به صحت و فساد باشد اما اموری که قابل اتصاف به صحیح و فاسد نیستند

ادامه مطلب

چهارشنبه، ۲۰ دی ۱۴۰۲ جهت دیگر بحث در مورد اخرس این است که بعد از پذیرش اینکه وظیفه اخرس در قرائت اشاره به انگشت و تحریک لسان است اگر اخرس در ضمن نماز مقاصد خودش را که جزو نماز نیستند با اشاره منتقل کند نمازش باطل است؟ در مساله اختلاف

ادامه مطلب

چهارشنبه، ۲۰ دی ۱۴۰۲ جهت دیگر لزوم خواندن نماز به جماعت برای اخرس است. شکی نیست که اگر اخرس در نماز به شخصی که مشکلی در تکلم ندارد اقتداء کند نمازش صحیح است اما آیا این کار بر او متعین است؟ یعنی ادای نماز با اشاره با انگشت و تحریک

ادامه مطلب

چهارشنبه، ۶ دی ۱۴۰۲ جهت دیگری که در اخرس باید مطرح شود چیزی است که برخی علماء مطرح کرده‌اند که در تلبیه اخرس می‌تواند نایب بگیرد. این قول به ابن جنید نسبت داده شده است البته در عین اینکه تحریک لسان را کافی دانسته است. (مختلف الشیعه، جلد ۴، صفحه

ادامه مطلب